आजच्या धावपळीच्या जीवनात पाठ, मान, किंवा कंबरेत सतत वेदना जाणवणे ही अनेकांसाठी नित्याची गोष्ट बनली आहे. पण यामागे एक दीर्घकालीन, जळजळ वाढवणारा, आणि दुर्लक्षित असा विकारही असू शकतो; तो म्हणजे स्पॉन्डिलायटिस. या स्थितीत मणक्याच्या सांध्यांमध्ये सूज येते आणि कण्याची हाडे एकमेकांशी जोडण्याची प्रक्रिया सुरू होते. योग्य वेळी लक्ष न दिल्यास ही स्थिती गंभीर रूप धारण करू शकते.
औषधांबरोबरच, योग्य आहार आणि व्यायाम हे स्पॉन्डिलायटिस वरील उपचाराचे दोन अत्यंत महत्त्वाचे आधारस्तंभ आहेत. जीवनशैलीत योग्य बदल केल्यास वेदना कमी होतात, लवचिकता वाढते, आणि तुमचे जीवनमान सुधारते.
स्पॉन्डिलायटिसची कारणे आणि परिणाम
स्पॉन्डिलायटिस हा एक ऑटोइम्यून विकार आहे. या स्थितीमध्ये शरीराची प्रतिकारशक्ती स्वतःच्याच भागांवर हल्ला करते, ज्यामुळे सांध्यांमध्ये जळजळ निर्माण होते.
ही स्थिती प्रामुख्याने HLA-B27 नावाच्या जनुकाशी संबंधित असते. ही समस्या कधी कधी आनुवंशिक असते आणि कधी ती पर्यावरणीय कारणांमुळे सुरू होते.
संबंधित कारणे:
- वयासोबत होणारी झीज
- सतत एकाच स्थितीत बसणे
- चुकीचा पोश्चर
- मानसिक ताण
परिणाम:
- पाठ, मान, आणि कंबरेत सतत वेदना
- ताठरता (स्टिफनेस), विशेषतः सकाळी उठल्यावर
- हालचालींमध्ये अडचण
- दीर्घकालीन दुर्लक्ष केल्यास कण्यातील हाडांचे फ्युजन
आहाराचे महत्त्व
शरीरातील जळजळ कमी करण्यासाठी अँटी-इंफ्लेमेटरी आहार अत्यंत उपयुक्त ठरतो. योग्य आहार केवळ वेदना कमी करत नाही, तर शरीराला बळही देतो.
आहारात काय समाविष्ट करावे?
- हळद आणि आले: नैसर्गिक अँटी-इंफ्लेमेटरी घटक
- ओमेगा-३ फॅटी अ‍ॅसिड्स: अळशीच्या बिया, बदाम, अक्रोड, फॅटी फिश
- हिरव्या भाज्या, फळे आणि संपूर्ण धान्य: फायबर्स, अँटीऑक्सिडंट्स, आणि मिनरल्सने परिपूर्ण
- भरपूर पाणी: हायड्रेशनमुळे स्नायू आणि सांध्यांची कार्यक्षमता सुधारते
काय टाळावे?
- प्रोसेस्ड फूड्स
- साखर आणि मिठाचे अतिसेवन
- तळलेले, तेलकट पदार्थ
महत्त्वाचा सल्ला: दररोज ठराविक वेळी खाणे, अनियमितता टाळणे, आणि हलक्या जेवणावर भर देणे आवश्यक आहे.
व्यायामाचे महत्त्व
स्पॉन्डिलायटिसच्या रुग्णांसाठी नियमित व सौम्य व्यायाम अत्यावश्यक आहे. योग्य व्यायाम केल्याने सांध्यांची लवचिकता टिकते, वेदना कमी होतात, आणि शरीर सक्रिय राहते.
उपयुक्त व्यायाम प्रकार
योगासने:
- भुजंगासन (कोब्रा पोझ): पाठीच्या कण्याला सौम्य स्ट्रेच देतो.
- मकरासन (क्रोकोडाईल पोझ): विश्रांतीसाठी उपयोगी आहे.
- अर्धमत्स्येन्द्रासन (स्पाइनल ट्विस्ट): मणक्याची लवचिकता वाढवतो.
सौम्य चालणे
दररोज किमान ३० मिनिटे चालणे अत्यंत फायदेशीर आहे.
फिजिओथेरपी
तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली स्ट्रेचिंग आणि स्नायू बळकट करणारे व्यायाम मदत करतात.
सावधगिरी बाळगा: कोणताही व्यायाम करताना वेदना वाढल्यास त्वरित थांबावे.
जीवनशैलीतील इतर बदल
फक्त आहार व व्यायामच नव्हे, तर दैनंदिन सवयींचा दर्जा सुधारणेही आवश्यक आहे.
- योग्य पोश्चर: बसताना आणि उभे राहताना पाठ सरळ ठेवावी. लॅपटॉप किंवा मोबाईल डोळ्यांच्या समोर ठेवावा.
- पुरेशी झोप: ७-८ तासांची विश्रांती शरीराच्या पुनर्बांधणीसाठी आवश्यक आहे.
- ताण-तणाव नियंत्रण: ध्यान, प्राणायाम, वाचने, किंवा योग्य छंदांमुळे मानसिक ताण कमी करता येतो.
- धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा: या सवयी शरीरातील सूज वाढवू शकतात.
- आराम आणि काम यामध्ये समतोल राखा: दर काही वेळाने थोडे चालणे आणि स्ट्रेच करणे आवश्यक आहे.
ANSSI बद्दल:
आम्ही ANSSI Wellness मध्ये मणक्याच्या समस्यांने ग्रस्त असलेल्या त्या रुग्णांच्या जीवनाचा दर्जा सुधारण्यावर लक्ष केंद्रित करतो, ज्यांच्यासाठी इतर पारंपारिक उपचार अयशस्वी ठरले आहेत. आधुनिक नॉन-सर्जिकल स्पाइनल डीकंप्रेशन उपचारांद्वारे रुग्णांना शस्त्रक्रिया टाळण्यास आणि सुरक्षित आणि प्रभावी वातावरणात बरे होण्यास मदत करण्यासाठी ANSSI वचनबद्ध आहे.
ANSSI Wellness शी कनेक्ट व्हा LinkedIn, Instagram, आणि Facebook वर, आणि तज्ञांकडून मार्गदर्शन मिळवा.
